برای بیرون زدگی دیسک کمر، انتخاب غذای مناسب می‌تواند نقش مهمی در کاهش التهاب، حمایت از بافت‌های دیسک و تقویت عضلات و استخوان‌ها داشته باشد. مصرف ماهی‌های چرب، میوه‌ها و سبزیجات رنگی، پروتئین‌های کم‌چرب، لبنیات کم‌چرب، مغزها و دانه‌ها و مواد حاوی کلاژن می‌تواند به کاهش درد، بهبود حرکت و سرعت ترمیم دیسک کمک کند.
در این مقاله با غذاهای مفید و مضر برای بیرون زدگی دیسک کمر آشنا می‌شویم.
تغذیه روی فتق دیسک کمر تاثیر دارد؟
بله، تغذیه می‌تواند به شکل غیرمستقیم اما قابل توجهی روی روند فتق دیسک و علائم آن تاثیر بگذارد، هرچند تغذیه به تنهایی نمی‌تواند دیسک بیرون زده را ترمیم کند. تاثیر اصلی از طریق چند مسیر پزشکی و فیزیولوژیک است.
مطالعه بیشتر: قرص آوودین برای دیسک کمر مفید است؟
-
کاهش التهاب: مواد غذایی ضد التهاب می‌توانند تورم اطراف دیسک و فشار روی اعصاب را کم کنند.
-
تامین مواد مغذی دیسک: ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل ویتامین C، منیزیم و روی به بازسازی بافت‌های دیسک کمک می‌کنند.
-
کنترل وزن: رژیم متعادل فشار مکانیکی روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد و جلوی پیشرفت فتق را می‌گیرد.
-
سلامت عروقی: تغذیه سالم جریان خون و دسترسی دیسک به مواد مغذی و اکسیژن را بهبود می‌بخشد.
غذاهای مفید برای بیرون‌زدگی دیسک کمر
غذاهای مفید برای فتق دیسک کمر معمولاً موادی هستند که ضد التهاب، سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد مغذی لازم برای ترمیم بافت‌ها و غضروف‌ها باشند. مصرف مستمر و به اندازه این غذاها کمک می‌کند که هم التهاب عمومی بدن کاهش پیدا کند و هم بدن سریع‌تر بتواند بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کند.
مطالعه بیشتر: بهترین مکمل‌ها برای گرفتگی عضلات کمر
در جدول زیر مواد غذایی مفید و موثر برای فتق دیسک کمر آشنا می‌شوید.
| گروه غذایی | ماده غذایی | دلیل مفید بودن |
|---|---|---|
| ماهی‌های چرب | سالمون، ساردین | امگا-۳، ضد التهاب |
| مغزها و دانه‌ها | گردو، دانه چیا | اسید چرب امگا-۳، آنتی‌اکسیدان |
| میوه‌های رنگی | توت‌ها، گیلاس، انار | آنتی‌اکسیدان، کاهش التهاب |
| سبزیجات تیره برگ | اسفناج، کلم بروکلی | ویتامین، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان |
| لبنیات | شیر، ماست، پنیر | استحکام استخوان و دیسک |
| پروتئین کم‌چرب | مرغ، گوشت کم‌چرب، حبوبات | ترمیم عضله و بافت |
| مواد حاوی کلاژن | ژلاتین، توت فرنگی، مرکبات | ترمیم غضروف و بافت |
ماهی‌های چرب
ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و قزل‌آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که به کاهش التهاب در بافت‌های ستون فقرات کمک می‌کنند.
این اسیدهای چرب با کاهش تورم اطراف دیسک و ریشه‌های عصبی باعث می‌شوند درد و سفتی کمتر شود و حرکت راحت‌تر باشد. برای تاثیر ملموس، مصرف دو تا سه وعده ۱۲۰-۱۵۰ گرمی در هفته کافی است.
✅ نمونه‌ها: سالمون، ساردین، قزل‌آلا، تن
مغزها و دانه‌ها
گردو، بادام و دانه‌هایی مثل چیا و کتان حاوی امگا-۳ و آنتی‌اکسیدان هستند که التهاب را کاهش داده و سلول‌ها را از آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.
فیبر موجود در مغزها و دانه‌ها هم سلامت روده را تقویت می‌کند و از التهاب سیستمیک جلوگیری می‌کند، چیزی که به طور مستقیم فشار روی دیسک را کاهش می‌دهد. مصرف روزانه یک مشت کوچک (حدود ۳۰ گرم) اثر واقعی دارد.
✅ نمونه‌ها: گردو، بادام، دانه چیا، دانه کتان
میوه‌های رنگی
میوه‌هایی مانند توت‌فرنگی، بلوبری و انار حاوی فلاونوئید و آنتی‌اکسیدان قوی هستند که جریان خون به بافت‌های دیسک را بهبود می‌بخشند و التهاب را کاهش می‌دهند.
این مواد باعث می‌شوند دیسک بهتر تغذیه شود و روند ترمیم سریع‌تر پیش برود. مصرف یک تا دو فنجان میوه تازه در روز می‌تواند اثر ملموس در کاهش درد و افزایش انرژی داشته باشد.
✅ نمونه‌ها: توت‌فرنگی، بلوبری، گیلاس، انار
سبزیجات تیره‌رنگ
سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی و کلم پیچ سرشار از ویتامین C، K و منیزیم هستند که نقش کلیدی در تولید کلاژن و تقویت غضروف دیسک دارند.
این مواد همچنین استخوان‌ها و عضلات اطراف ستون فقرات را مقاوم می‌کنند و التهاب را کاهش می‌دهند. برای تاثیر ملموس، مصرف یک تا دو فنجان سبزیجات خام یا بخارپز روزانه توصیه می‌شود.
✅ نمونه‌ها: اسفناج، کلم بروکلی، کلم پیچ، شلغم برگ
لبنیات
شیر، ماست و پنیر منابع غنی کلسیم و ویتامین D هستند که استخوان‌ها و ستون فقرات را تقویت می‌کنند.
استخوان‌های قوی فشار روی دیسک‌ها را کاهش می‌دهند و از پیشرفت بیرون‌زدگی جلوگیری می‌کنند. ماست کم‌چرب همچنین حاوی پروبیوتیک است که سلامت روده را بهبود می‌دهد و التهاب سیستمیک را کم می‌کند. یک تا دو واحد لبنیات کم‌چرب در روز کافی است.
✅ نمونه‌ها: شیر کم‌چرب، ماست، پنیر کم‌چرب، کشک
پروتئین کم‌چرب
گوشت مرغ، ماهی سفید و حبوبات حاوی پروتئین با کیفیت بالا هستند که برای ترمیم عضلات و بافت‌های اطراف دیسک ضروری‌اند.
پروتئین کافی به کاهش فشار روی ستون فقرات کمک می‌کند و روند بهبود بافت‌ها را تسریع می‌کند. حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ گرم در هر وعده غذایی اثر واقعی دارد.
✅ نمونه‌ها: مرغ، بوقلمون، ماهی سفید، عدس، نخود
مواد حاوی کلاژن
مواد غذایی مانند ژلاتین، عصاره استخوان و سبزیجاتی مثل هویج و کلم ترکیباتی دارند که بدن برای تولید کلاژن و حفظ سلامت غضروف دیسک نیاز دارد. کلاژن باعث استحکام دیسک و کاهش درد می‌شود و از تخریب بیشتر جلوگیری می‌کند. مصرف چند وعده در هفته یک ماده حاوی کلاژن می‌تواند اثر ملموس در حفظ سلامت ستون فقرات داشته باشد.
مطالعه بیشتر: خواص قلم گاو و گوسفند برای سلامت ستون فقرات
✅ نمونه‌ها: ژلاتین، عصاره استخوان، هویج، کلم، توت‌فرنگی
برنامه غذایی هفتگی برای فتق دیسک کمر
استمرار در مصرف مواد غذایی ضدالتهاب و مفید برای غضروف‌سازی و تقویت استخوان و مفاصل، بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل بهتر است از یک برنامه غذایی هفتگی برای تامین مواد غذایی مورد نیاز بدن خود استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: قرص ویتامین مفید برای کمردرد
جدول زیر شامل یک برنامه غذایی هفتگی مفید برای فتق دیسک کمر است.
| روز هفته | ناهار | دلیل مفید بودن |
|---|---|---|
| شنبه | خورش سبزی با مرغ + برنج قهوه‌ای | سبزی ضد التهاب، پروتئین |
| یکشنبه | ماهی سالمون کبابی + سالاد + نان سنگک | امگا-۳، سبزیجات، فیبر |
| دوشنبه | عدس پلو با گوشت کم‌چرب + سبزی خوردن | پروتئین و فیبر |
| سه‌شنبه | خورش کرفس با گوشت کم‌چرب + برنج | ضد التهاب، پروتئین |
| چهارشنبه | مرغ و سبزیجات بخارپز + کینوا | پروتئین و سبزیجات |
| پنجشنبه | خورش بامیه با مرغ + نان سنگک | سبزیجات و پروتئین |
| جمعه | ماهی کبابی + سبزیجات پخته + ماست | امگا-۳ و کلسیم |
غذاهای مضر برای بیرون‌زدگی دیسک کمر
در بیرون‌زدگی دیسک کمر، التهاب و فشار روی ستون فقرات و ریشه‌های عصبی افزایش پیدا می‌کند؛ به همین دلیل مواد غذایی که باعث افزایش التهاب می‌شوند، می‌توانند ورم را افزایش دهند و حتی روند بازسازی و ترمیم دیسک کمر را آهسته‌تر کند.
در این بخش، به مهم‌ترین غذاهایی که بهتر است تا زمان بهبود کامل فتق دیسک کمر محدود یا حذف شوند، می‌پردازیم.
غذاهای پرچرب و فرآوری‌شده
⛔ نمونه: فست‌فود، سوسیس و کالباس، چیپس، شیرینی‌های صنعتی
چرا مضر هستند؟
این غذاها حاوی چربی‌های ترانس و اشباع هستند که باعث افزایش التهاب در بافت‌ها و اعصاب اطراف دیسک می‌شوند. التهاب بیشتر، فشار روی دیسک و ریشه‌های عصبی را افزایش می‌دهند و درد و خشکی کمر را تشدید می‌کند.
نوشیدنی‌ها و غذاهای شیرین
⛔ نمونه: نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، شیرینی، شکلات‌های پرشکر
چرا مضر هستند؟
قند بالا باعث افزایش التهاب سیستمیک و تولید رادیکال‌های آزاد می‌شود. این فرآیند می‌تواند ترمیم طبیعی بافت دیسک را کند کرده و درد را طولانی‌تر کند. همچنین مصرف زیاد قند با افزایش وزن همراه است و وزن اضافی فشار روی ستون فقرات و دیسک را بیشتر می‌کند.
غذاهای با نمک بالا
⛔ نمونه: غذاهای کنسروی، ترشی‌ها، غذاهای آماده و بسته‌بندی
چرا مضر هستند؟
نمک زیاد باعث احتباس آب و تورم در بافت‌ها می‌شود. این تورم می‌تواند فشار روی دیسک و ریشه‌های عصبی را افزایش دهد و درد و سفتی کمر را تشدید کند. همچنین نمک زیاد می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد و سلامت استخوان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
گوشت قرمز پرچرب و سرخ‌شده
⛔ نمونه: گوشت چرب گاو یا گوسفند، سرخ‌کردنی‌ها
چرا مضر هستند؟
چربی اشباع بالا باعث افزایش التهاب در مفاصل و بافت‌های اطراف ستون فقرات می‌شود. گوشت سرخ‌شده همچنین می‌تواند رادیکال‌های آزاد بیشتری تولید کند که به سلول‌ها و غضروف دیسک آسیب می‌رساند.
غذاها و نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا الکل زیاد
مصرف زیاد کافئین یا الکل می‌تواند باعث کم‌آبی بدن و کاهش خون‌رسانی به بافت‌ها شود. خون‌رسانی ضعیف باعث می‌شود مواد مغذی لازم برای ترمیم دیسک و بهبود گرفتگی عضلات اطراف کمتر منتقل شوند و روند بهبودی کند شود.
کمربند پلاتینر؛ مکمل تغذیه برای تسکین کمردرد
کمربند پلاتینر محصول شرکت آلمانی Zaistronic است که با ترکیبی از سه فناوری اولتراسوند، مادون‌قرمز و کلاک پالس طراحی شده و معمولا طی ۱ تا ۴ هفته بعد از استفاده منظم، باعث کاهش کمردرد به ویژه دیسک کمر، سیاتیک و آرتروز می‌شود.
پلاتینر تراپی یا استفاده از کمربند پلاتینر به مدت ۴۵ تا ۶۰ دقیقه در زمان استراحت، مکمل خوبی برای تغذیه مناسب دیسک کمر است و به تحریک گردش خون و کاهش اسپاسم عضلات کمر کمک می‌کند.
برای خرید کمربند پلاتینر حتما مطمئن شوید که آن را از نمایندگی‌های رسمی و معتبر مانند نی مارکت تهیه می‌کنید.
سوالات متداول
آیا زردچوبه برای دیسک کمر خوب است؟
بله. زردچوبه حاوی ماده‌ای به نام کورکومین است که خاصیت ضد‌التهابی قوی دارد. این ترکیب با کاهش التهاب اطراف دیسک و ریشه‌های عصبی می‌تواند به کاهش درد و بهبود حرکت کمک کند. مصرف روزانه مقدار کمی زردچوبه در غذا یا همراه با فلفل سیاه جذب آن را افزایش می‌دهد.
بهترین غذا برای دیسک کمر چیست؟
بهترین غذاها برای دیسک کمر آن‌هایی هستند که به کاهش التهاب و ترمیم بافت غضروفی کمک می‌کنند. ماهی‌های چرب، سبزیجات تیره‌رنگ، مغزها، دانه‌ها و مواد حاوی کلاژن از بهترین انتخاب‌ها هستند. این غذاها به تغذیه بافت دیسک، تقویت عضلات و کاهش درد کمک می‌کنند.
آیا ژله برای دیسک کمر مفید است؟
ژله به‌دلیل داشتن ژلاتین منبعی از آمینواسیدهای سازنده کلاژن است، اما تأثیر آن بر ترمیم دیسک کمر مستقیم و قابل توجه نیست. بیشتر این ترکیبات در گوارش تجزیه می‌شوند و تنها مقدار کمی جذب بدن می‌شود. ژله اثر جزئی و حمایتی دارد، نه درمانی.
فواید آب خوردن برای دیسک کمر چیست؟
آب بخش اصلی دیسک‌های بین مهره‌ای است و به حفظ ارتفاع و خاصیت ارتجاعی آن‌ها کمک می‌کند. کم‌آبی باعث کاهش انعطاف و افزایش فشار روی ستون فقرات می‌شود. نوشیدن منظم آب به تأمین رطوبت و مواد مغذی دیسک کمک کرده و روند تحلیل یا درد را کند می‌کند.
آیا خوردن پای مرغ برای دیسک کمر خوب است؟
پای مرغ منبع طبیعی کلاژن و آمینواسیدهای سازنده غضروف است، اما تأثیر آن بر ترمیم دیسک محدود و غیرمستقیم است. این ترکیبات پس از گوارش تنها بخشی در ساخت کلاژن بدن مصرف می‌شوند. مصرف متعادل سوپ پای مرغ می‌تواند نقش حمایتی در سلامت دیسک داشته باشد، نه درمانی.