درد سمت راست کمر یکی از رایجترین مشکلاتی است که افراد در طول زندگی خود تجربه میکنند. این درد میتواند از دلایل سادهای مانند کشیدگی عضله گرفته تا بیماریهای جدیتری چون سنگ کلیه یا مشکلات عصبی ناشی شود. در این مقاله به بررسی جامع دستهبندی علت درد راست کمر میپردازیم و توضیح میدهیم که چرا هر کدام از این عوامل منجر به درد در ناحیه راست کمر میشود.
علتهای اسکلتی-عضلانی که موجب درد سمت راست کمر می شود.
درد در سمت راست کمر معمولاً به دلیل کشیدگی عضلات، وضعیت نادرست بدن یا التهاب مفاصل کمری ایجاد میشود. انحراف ستون فقرات یا فشارهای مکرر روی این ناحیه نیز میتوانند از عوامل موثر باشند. این درد اغلب به ساختارهای حرکتی بدن مربوط است.
کشیدگی یا رگبهرگ شدن عضلات
بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات ناگهانی ممکن است منجر به کشیدگی عضلات ناحیه راست شود. این وضعیت باعث التهاب و درد در ناحیه درگیر میشود. عضلات این ناحیه نقش کلیدی در پایداری بدن دارند.
فتق دیسک
وقتی دیسک بینمهرهای دچار پارگی یا بیرونزدگی در سمت راست میشود، ممکن است عصبهای آن سمت را تحت فشار قرار دهد. این اتفاق میتواند درد شدیدی را در سمت راست کمر ایجاد کند که گاهی به پا نیز منتشر میشود. محل آسیب به دیسک، تعیینکنندهی محل بروز درد است.
تنگی کانال نخاعی
در صورتی که فضای داخل کانال نخاعی در سمت راست محدود شود، فشار وارد شده بر ریشههای عصبی موجب درد در ناحیه راست خواهد شد. این فشار معمولاً با بیحسی و ضعف همراه است.
انقباض غیرارادی عضلات در سمت راست کمر
انقباض غیرارادی عضلات بهصورت یکطرفه در سمت راست کمر اتفاق می افند. در این شرایط عضله به شکل مداوم منقبض مانده و دردناک میشود. معمولاً پس از فعالیت سنگین یا نشستن طولانی این امر اتفاق می افتد.
ناهنجاریهای ستون فقرات
در مواردی مانند اسکولیوز، این امکان وجود دارد قوس غیرطبیعی ستون فقرات به سمت راست متمایل شود و فشار بیشتری بر عضلات آن سمت وارد شده و درد در سمت راست احساس شود.
علل عصبی و نخاعی درد سمت راست کمر
درد در سمت راست کمر میتواند به دلایل عصبی و نخاعی نیز بروز کند که معمولاً علت آن فشار یا آسیب به اعصاب و ساختارهای نخاعی است که در سمت راست هستند
اگر احساس میکنید که بالای باسن سمت راست درد میکنه، ممکن است منشاء درد در مفصل ساکروایلیاک یا عضلات سرینی (گلوتئال) باشد. این درد معمولاً در نتیجه نشستن طولانی، عدم تقارن در ایستادن یا فعالیت ورزشی شدید در یک سمت بدن ایجاد میشود. گاهی اوقات فشردگی عصب سیاتیک هم میتواند به همین ناحیه درد را منتقل کند.
سیاتیک
اگر ریشه عصب سیاتیک در سمت راست درگیر شود، درد از پایین کمر راست شروع شده و به پشت ران و ساق پا کشیده میشود. این درد اغلب به صورت تیرکشنده و همراه با سوزنسوزن شدن است. منشأ درد، فشردگی ریشه عصبی است.
سندرم پریفورمیس
التهاب یا اسپاسم عضله پریفورمیس سمت راست میتواند باعث فشار روی عصب سیاتیک و درد راست کمر و باسن شود. این درد اغلب هنگام نشستن یا راه رفتن بیشتر احساس میشود. محل خاص عضله و مجاورتش با عصب، دلیل اصلی درد است.
فشار بر ریشههای عصبی
درگیری یا فشردگی ریشه عصبی در بخش راست ستون فقرات، باعث درد موضعی یا تیرکشنده در همان سمت کمر میشود. این حالت میتواند ناشی از فتق دیسک، تومور یا التهاب باشد.
در برخی شرایط مانند دیابت یا سوءتغذیه، اعصاب محیطی سمت راست بدن آسیب میبینند و منجر به درد یا سوزش مزمن میشوند. این درد میتواند با بیحسی یا ضعف همراه باشد.
تومورهای نخاعی
وجود توده یا رشد غیرطبیعی در سمت راست کانال نخاعی میتواند با فشار روی ساختارهای عصبی و درد در همان سمت کمر شود؛ بسته به اندازه و محل تومور، شدت درد متفاوت خواهد بود.
کدام اندامهای داخلی عامل درد سمت راست کمر هستند؟
یکی از شایعترین شکایات بیماران، درد پهلوی راست پشت کمر است که اغلب ناشی از مشکلات کلیوی مانند سنگ کلیه، عفونت یا کیست کلیه راست است. البته گرفتگی عضلات پهلویی یا حتی مشکلات گوارشی مانند التهاب روده نیز میتوانند موجب درد در این ناحیه شوند. ویژگی اصلی این درد، تیر کشیدن یا درد مداوم در قسمت پهلو و پشت کمر است که ممکن است با تب یا تهوع نیز همراه باشد.
ارتباط درد راست کمر با سنگ کلیه
تشکیل سنگ در کلیه راست میتواند درد شدیدی در همان سمت کمر بهوجود آورد. این درد معمولاً تیز و ناگهانی بوده و به کشاله ران نیز انتشار مییابد. نزدیکی کلیه به دیواره پشتی بدن علت مستقیم این درد است.
علت درد سمت راست کمر و پهلو معمولاً ترکیبی از درگیری عضلانی و مشکلات کلیوی است. بهطور خاص سنگ کلیه راست یا گرفتگی عضلات پهلویی میتواند هر دو ناحیه را درگیر کند. این درد معمولاً به صورت تیز و ناگهانی است و میتواند به پایین شکم یا کشاله ران هم منتشر شود.
عفونت کلیه (پیلونفریت)
در صورت بروز عفونت در کلیه راست، درد مداوم و عمیقی در قسمت پایین کمر احساس میشود. تب، تهوع و لرز از علائم همراه آن هستند. التهاب کلیه مستقیماً اعصاب ناحیه پشتی را تحریک میکند.
آپاندیسیت
در مراحل اولیه، درد ناشی از التهاب آپاندیس در پایین شکم احساس میشود؛ اما ممکن است به سمت راست کمر هم کشیده شود. این درد اغلب با حرکت کردن شدیدتر میشود. مجاورت آن با بخش تحتانی راست کمر علت گسترش آن است.
درد سمت راست کمر توسط التهاب کیسه صفرا
التهاب یا سنگ در کیسه صفرا معمولاً موجب درد در بخش فوقانی شکم میشود که به پشت و طرف راست کمر ارجاع مییابد؛ عصبهای مشترک بین شکم و پشت نقش واسطه را دارند و غذاهای چرب میتوانند شدت آن را افزایش دهند
علت درد پهلو سمت راست بالای کمر اغلب به مشکلات کیسه صفرا، کبد یا حتی اسپاسم عضلات بیندندهای مرتبط است. افرادی که سابقه مصرف غذاهای چرب یا کلسترول بالا دارند، بیشتر در معرض درد ناشی از التهاب کیسه صفرا هستند که به این ناحیه ارجاع مییابد.
بیماریهای کبدی
مشکلاتی مانند التهاب یا نارسایی کبد، میتوانند موجب احساس فشار و درد در قسمت فوقانی سمت راست کمر شود. گاهی این درد با خستگی و تهوع همراه است. محل قرارگیری کبد و ارتباطات عصبیاش با پشت بدن علت اصلی انتقال درد است.
علت درد پشت کمر سمت راست بالا معمولاً به مشکلات کبدی یا عضلات بیندندهای بازمیگردد. این درد میتواند با احساس فشار، تیر کشیدن یا اسپاسم همراه باشد و گاهی با سرفه یا نفس عمیق تشدید میشود.
چرا زنان دچار درد سمت راست کمر میشوند؟
درد پریودی
انقباضات رحمی ممکن است به نواحی مجاور مانند سمت راست کمر نیز انتشار یابد. این درد گاهی همراه با گرفتگی عضلانی است. شدت و سمت درد به وضعیت رحم و جهت انقباضها بستگی دارد.
کیست تخمدان
اگر تخمدان راست دچار کیست شود، ممکن است درد به ناحیه لگن و کمر همان سمت انتشار یابد. این درد معمولاً بهصورت تیرکشنده یا فشاری است. اندازه و محل کیست در شدت علائم مؤثرند.
اگر درد کمر سمت راست بالای لگن احساس میکنید، معمولاً منشأ آن مشکلات عضلانی یا اسکلتی در مهرههای تحتانی کمری یا مفصل ساکروایلیاک است. در زنان، کیست تخمدان راست یا تغییرات هورمونی نیز میتواند باعث درد در این ناحیه شود. درد ممکن است هنگام ایستادن طولانی، راه رفتن یا بلند کردن اجسام سنگین تشدید شود.
بارداری
در دوران بارداری، افزایش وزن و تغییر مرکز ثقل بدن میتواند فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد کند. اگر این فشار بیشتر به سمت راست باشد، درد در آن سمت کمر حس میشود. وضعیت قرارگیری جنین نیز در این مسأله بیتأثیر نیست.
عفونتهای لگنی
در صورت وجود عفونت در اندامهای تولیدمثلی سمت راست مانند تخمدان یا لوله فالوپ، درد ممکن است به طرف راست بدن نیز منتقل شود. این درد معمولاً با تب و علائم واژینال همراه است. گسترش عفونت باعث تحریک بافتهای مجاور میشود.
اندومتریوز
اندومتریوز یک بیماری است که در آن بافتی مشابه با بافت داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد میکند. اگر بافت اندومتریال خارج از رحم در سمت راست لگن رشد کرده باشد، ممکن است هنگام قاعدگی یا تخمکگذاری درد در سمت راست کمر نیز احساس شود. این درد معمولاً چرخهای و مکرر است.
چرا مردان دچار درد سمت راست کمر می شوند؟
اگر درد کمر و لگن سمت راست را همزمان احساس میکنید، ممکن است درگیری مفصل لگن، اسپاسم عضلات گلوتئال، کیست تخمدان (در زنان) یا حتی التهاب پروستات (در مردان) عامل آن باشد. این نوع درد معمولا در هنگام نشستن طولانی یا برخاستن از حالت نشسته تشدید میشود و میتواند با گزگز یا گرفتگی همراه باشد.
پیچخوردگی بیضه و درد در ناحیه راست کمر
پیچخوردگی بیضه راست یک وضعیت اورژانسی است که میتواند درد شدیدی را به ناحیه راست در کمر منتقل کند. این درد اغلب ناگهانی، تیز و همراه با تهوع است. شباهت عصبهای حسی ناحیه تناسلی با کمر علت انتشار درد است.
التهاب پروستات و تاثیر آن بر درد سمت راست کمر
وقتی پروستات ملتهب میشود، ممکن است درد به قسمت پایین کمر و لگن منتشر شود، بهویژه اگر التهاب در یک سمت بیشتر مشاهده شود در آن طرف کمر بیشتر احساس درد خواهید کرد. نوع درد بهصورت مبهم یا سوزان است و مشکلات ادراری نیز معمولاً وجود دارد.
عفونت مجاری ادراری
اگر عفونت در مجرای سمت راست دستگاه ادراری رخ دهد، ممکن است درد گسترش پیدا کند. این درد معمولاً همراه با سوزش ادرار و تکرر آن است. درگیری موضعی موجب درد یکطرفه میشود.
بیماریهای کلیوی
اختلالات کلیوی مانند سنگ، کیست یا عفونت در کلیه سمت راست، درد را بهطور مستقیم در همان ناحیه کمر ایجاد میکنند. بسته به شدت بیماری، درد میتواند ملایم یا شدید باشد. ساختار تشریحی کلیه باعث انتقال دقیق درد به کمر میشود.
فشار ناشی از ورزش یا کار سنگین
کار یا فعالیت ورزشی که بهطور مکرر با سمت راست بدن انجام شود، ممکن است باعث التهاب یا آسیب عضلانی در آن ناحیه گردد. این درد معمولاً تدریجی است و با استراحت بهبود مییابد. یکطرفه بودن فشار عامل اصلی بروز این درد است.
درمان درد سمت راست کمر
- استراحت و مراقبت از کمر: استراحت کردن برای مدت کوتاهی ممکن است به کاهش فشار روی کمر کمک کند.از خم شدن یا چرخاندن کمر در هنگام بلند کردن اجسام خودداری کنید.
- کمپرس سرد یا گرم: کمپرس سرد برای کاهش التهاب در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول از آغاز درد مفید است.پس از این مدت، استفاده از کمپرس گرم میتواند به تسکین درد کمک کند. هم چنین می توانید از کمر بند پلاتینر نیز استفاده کنید تا درد کمرتان توسط پلاتینر تراپی در خانه کاهش یابد.
- داروهای مسکن و ضد التهاب: داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا پاراستامول میتوانند درد را کاهش دهند.داروهای ضد التهاب مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن به کاهش التهاب کمک میکنند.
- فیزیوتراپی: اگر مشکل از عضلات یا مفاصل ستون فقرات باشد، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات کمر و بهبود انعطافپذیری بسیار مفید است.انجام تمرینات کششی و تقویتی میتواند از بازگشت درد جلوگیری کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
زمان مراجعه به پزشک بستگی به شرایط شما دارد در صورتی که هر از شرایط زیر را داشته باشید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- درد شدید و ناگهانی: اگر درد شما به طور ناگهانی شدید شد یا به حدی رسید که نتوانید حرکت کنید.
- درد مزمن یا بدتر شدن آن: اگر درد بیشتر از چند روز ادامه یابد یا بدتر شود.
- درد همراه با علائم عصبی: اگر درد همراه با علائمی مثل ضعف، بیحسی یا مورمور شدن در پاها یا قسمتهای دیگر بدن باشد.
- درد همراه با تب و عرق شبانه: این ممکن است نشاندهنده عفونت باشد.
- درد همراه با مشکلات ادراری یا گوارشی: مانند تغییر در رنگ ادرار، خون در ادرار، یا درد هنگام ادرار کردن