درمان دیسکوپاتی کمر؛ درمان‌های خانگی، غیرجراحی و جراحی

درمان دیسکوپاتی کمر، به علت آسیب دیسک کمر و شدت آن بستگی دارد. به‌طورکلی درمان مشکلات دیسک کمر از روش‌های محافظه‌کارانه و خانگی مانند دارودرمانی، کمربند طبی، و کمپرس شروع می‌شود و با درمان‌های تخصصی مانند تزریق و فیزیوتراپی ادامه پیدا می‌کند. اگر طی چندماه، هیچکدام از این درمان‌ها موثر نباشند، پزشک درمان‌های جراحی را پیشنهاد می‌دهد.

دیسکوپاتی کمر چیست؟

علائم شایع دیسکوپاتی کمر

علائم دیسکوپاتی کمر معمولا بر اساس شدت و نوع آسیب دیسک کمر متفاوت است، اما معمولاً وقتی دیسک آسیب می‌بیند، از کمر تا پاها علائم مختلفی ظاهر می‌شود. مهم‌ترین علائم شامل موارد زیر است:

• درد کمر که با نشستن، ایستادن طولانی یا خم‌شدن بیشتر می‌شود

• تیرکشیدن درد به پا یا باسن (درد سیاتیکی)

• گزگز، مورمور یا بی‌حسی پاها

• اسپاسم و سفتی عضلات کمر

• محدودیت در خم‌کردن یا چرخاندن کمر

• درد صبحگاهی یا خشکی هنگام بیدار شدن

• ضعف عضلانی در پا (در موارد شدید)

روش‌های درمان دیسکوپاتی کمر

۱. درمان‌های پایه (دیسکوپاتی خفیف تا متوسط)

۲. درمان‌های هدفمند بر اساس علائم دیسکوپاتی

وقتی دیسکوپاتی فقط درد ساده نباشد و همراه با سیاتیک، اسپاسم یا خشکی شدید شود، معمولاً نشان می‌دهد که نوع آسیب دیسک وارد مرحله خاصی شده است؛ مثل بیرون‌زدگی، تحریک ریشه عصب، التهاب موضعی یا دژنراسیون. به همین دلیل پزشک درمان را براساس علامت انتخاب می‌کند.

یکی از روش‌های درمانی که تقریبا برای بیشتر علائم همراه با آسیب به دیسک کمر موثر است، پلاتینر تراپی یا استفاده روزانه از کمربند پلاتینر است.

درمان درد سیاتیکی (تیرکشنده به پا)

درد سیاتیک و تیرکشنده به پا معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که دیسک بیرون زده باشد یا ریشه عصب تحت فشار قرار بگیرد. برای کاهش این فشار و التهاب، معمولا از از داروهای عصبی مثل پرگابالین، و تمرینات مک‌کنزی برای کمک به پس‌زدن فشار دیسک و در موارد شدید تزریق اپیدورال استفاده می‌شود.

با این روش‌ها، علائم معمولاً طی ۱ تا ۳ هفته کاهش پیدا می‌کند.

گرفتگی شدید عضلات کمر

اسپاسم شدید کمر وقتی دیده می‌شود که دیسک ملتهب شده باشد و عضلات برای محافظت از آن بیش‌ازحد منقبض شوند. در این شرایط و برای کاهش این علائم، پزشک از شل‌کننده‌های عضلانی کوتاه‌مدت، گرمای عمیق و ماساژ تخصصی استفاده می‌کند تا عضلات آرام شوند.

خشکی و محدودیت حرکتی کمر

خشکی شدید معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که دیسک کم‌آب یا نازک شده باشد و حرکت مهره‌ها سخت‌تر شود. تمرکز درمان در این شرایط روی کشش‌های ملایم همسترینگ و لگن، تمرینات موبیلیتی و تقویت سبک عضلات نگه‌دارنده مهره‌ها است.

خشکی کمر و دشواری حرکت مهره‌های دیسک کمر معمولا طی ۲ تا ۴ هفته بعد از شروع این درمان‌ها بهتر می‌شود.

۳. درمان‌های پیشرفته (دیسکوپاتی شدید)

وقتی دیسکوپاتی با علائمی مثل درد شدید و مداوم، بی‌حسی یا ضعف پا، درد سیاتیکی مقاوم یا محدودیت جدی در حرکت همراه باشد، یا زمانی که درمان‌های پایه و هدفمند طی ۶ تا ۱۲ هفته انجام شده و نتیجه کافی نداده باشد، پزشک سراغ درمان‌های پیشرفته می‌رود.

این روش‌ها برای کاهش التهاب عمیق، کم‌کردن فشار روی عصب و اصلاح مشکلات ساختاری دیسک به‌کار می‌روند و معمولاً زمانی استفاده می‌شوند که آسیب دیسک وارد مرحله جدی‌تری شده است.

تزریق اپیدورال استروئید

داروی ضدالتهاب دقیقاً کنار ریشه عصبی که تحت فشار است تزریق می‌شود تا ورم و التهاب آن سریع کم شود. این روش مخصوص سیاتیک شدید یا دردهایی است که با دارو و فیزیوتراپی خوب نشده‌اند و معمولاً طی چند روز تا چند هفته درد را آرام می‌کند.

رادیوفرکوئنسی (RF)

در این روش با امواج رادیویی، اعصابی که بیش‌ازحد فعال هستند، برای مدتی غیرفعال می‌شوند. وقتی کمردرد و پا درد ماه‌ها با درمان‌های مختلف بهبود پیدا نکرده باشد و منبع درد مشخص و محدود باشد، روش RF می‌تواند چند ماه درد را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.

اوزون‌تراپی یا پرولوتراپی

در روش اوزون تراپی برای دیسک کمر، مقداری گاز اوزون در اطراف دیسک تزریق می‌شود تا التهاب کم شود و بافت‌های ضعیف اطراف دیسک تقویت شوند. البته تاثیر اوزون تراپی مرحله‌ای است و طی چند هفته و بعد از تزریق چند دوز ظاهر می‌شود.

دیسککتومی یا میکرودیسککتومی (جراحی)

در جراحی، بخش بیرون‌زده یا آسیب‌دیده دیسک که روی عصب فشار می‌آورد برداشته می‌شود. جراحی دیسک زمانی لازم می‌شود که فرد دچار بی‌حسی شدید، ضعف پا یا درد سیاتیکی طولانی‌مدت شده باشد و هیچ درمان دیگری جواب نداده باشد. تأثیر آن معمولاً سریع و قابل‌توجه است.

مطالعه بیشتر: مراقبت‌‎های بعد از عمل دیسک کمر

سوالات متداول

آیا دیسکوپاتی کمر خودبه‌خود خوب می‌شود؟

بیشتر موارد دیسکوپاتی خفیف تا متوسط طی ۳ تا ۱۲ هفته با درمان‌های غیرجراحی مثل دارو، فیزیوتراپی و کمربند طبی بهبود پیدا می‌کند. اگر درد رو به کاهش باشد و علائم عصبی نداشته باشید، معمولاً نیازی به جراحی نیست.

بهترین زمان استفاده از کمربند طبی برای دیسکوپاتی کمر چه موقع است؟

کمربند باید فقط هنگام فعالیت‌هایی که فشار روی دیسک را زیاد می‌کنند استفاده شود؛ مثل ایستادن طولانی، کارهای خانه، رانندگی یا خم‌وچرخش‌های مکرر. پوشیدن مداوم آن توصیه نمی‌شود و استفاده‌ی هدفمند در ساعات فعالیت بیشترین اثر را دارد.

دیسکوپاتی با سیاتیک شدید نیاز به چه درمانی دارد؟

درد سیاتیکی شدید معمولاً نشانه‌ی فشار دیسک روی ریشه عصب است و اگر با دارو و فیزیوتراپی کنترل نشود، درمان‌هایی مثل تزریق اپیدورال یا داروهای عصبی (پرگابالین) بیشتر اثر می‌گذارند. در صورت وجود ضعف یا بی‌حسی پیشرونده، ارزیابی جراحی توصیه می‌شود.

آیا استراحت مطلق برای درمان دیسکوپاتی کمر مفید است؟

خیر. استراحت بیشتر از ۱ تا ۲ روز باعث بدتر شدن خشکی و ضعف عضلات می‌شود. بهترین روش، استراحت کوتاه‌مدت همراه با پیاده‌روی سبک و حرکات ملایم فیزیوتراپی است تا روند بهبود سریع‌تر شود.

از کجا بفهمیم دیسکوپاتی به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد؟

اگر بعد از ۶ تا ۱۲ هفته درمان پایه و هدفمند هنوز درد شدید دارید، یا علائمی مثل بی‌حسی، ضعف پا یا سیاتیک پایدار دیده می‌شود، احتمالاً دیسکوپاتی وارد مرحله جدی‌تر شده و باید گزینه‌های درمان پیشرفته مثل تزریق، RF یا جراحی بررسی شود.